Định luật Gresham

Luật Gresham là gì?

Định luật Gresham là một nguyên tắc phát biểu rằng "tiền xấu sẽ tạo ra tiền tốt" và có thể áp dụng cho thị trường tiền tệ.

Luật này bắt nguồn từ lịch sử sử dụng kim loại quý để sản xuất tiền xu và giá trị tiếp theo của chúng. Kể từ khi bãi bỏ các tiêu chuẩn tiền tệ kim loại, lý thuyết này thường mô tả sự ổn định và chuyển động của các loại tiền tệ khác nhau trên thị trường toàn cầu.

Tìm hiểu định luật Gresham

Ngài Thomas Gresham sống từ năm 1519 đến năm 1579 và đã viết về giá trị và việc đúc tiền xu khi làm nhà tài chính và sau đó thành lập Sở giao dịch Hoàng gia của Thành phố Luân Đôn. Khi Henry VIII thay đổi thành phần của đồng shilling Anh, thay thế một phần đáng kể bạc bằng kim loại cơ bản, người dân đã tách các đồng shilling Anh ra và tích trữ những đồng xu chứa nhiều bạc có giá trị cao hơn mệnh giá của chúng.

Cả hai loại tiền tệ đều có tính thanh khoản cao và sẵn có đồng thời để sử dụng làm hình thức trao đổi được chấp nhận. Gresham quan sát thấy tiền xấu đang đẩy tiền tốt ra khỏi lưu thông. Tiền xấu là loại tiền có giá trị bằng hoặc thấp hơn mệnh giá của nó. Tiền tốt có tiềm năng có giá trị lớn hơn mệnh giá của nó. Mọi người sẽ chọn sử dụng tiền xấu trước và giữ tiền tốt. Nhà kinh tế học người Scotland Henry Dunning Macleod đã quy định luật này cho Gresham vào thế kỷ 19.

Tiền tốt và tiền xấu

Trong lịch sử, các xưởng đúc tiền đã sản xuất tiền xu từ vàng, bạc và các kim loại quý khác, điều này mang lại giá trị cho đồng xu. Các nhà phát hành tiền xu đôi khi hạ thấp mức kim loại quý được sử dụng và chuyển tiền xu dưới dạng tiền có giá trị đầy đủ. Đồng tiền mới có hàm lượng kim loại ít hơn có giá trị thị trường ít hơn và được giao dịch với giá chiết khấu. Những đồng tiền cũ vẫn giữ được giá trị cao hơn.

Tuy nhiên, luật đấu thầu hợp pháp quy định rằng những đồng tiền mới có hàm lượng kim loại ít hơn phải có cùng mệnh giá với những đồng tiền cũ. Những đồng tiền mới được định giá quá cao về mặt pháp lý và những đồng tiền cũ được định giá thấp về mặt pháp lý. Các chính phủ, nhà cai trị và các nhà phát hành tiền xu khác thường thực hiện chính sách này để có được doanh thu và trả các khoản nợ đã vay bằng tiền cũ bằng cách sử dụng tiền mới theo mệnh giá.

Về mặt pháp lý buộc phải coi cả hai loại tiền là cùng một đơn vị tiền tệ, người mua đã chuyển những đồng tiền có giá trị thấp hơn của họ càng nhanh càng tốt và giữ những đồng tiền cũ, do đó làm giảm giá trị đồng tiền, tạo ra sự sụt giảm sức mua của các đơn vị tiền tệ. Để chống lại luật Gresham, các chính phủ thường đổ lỗi cho các nhà đầu cơ, thực hiện kiểm soát tiền tệ, cấm loại bỏ tiền xu khỏi lưu thông hoặc tịch thu nguồn cung cấp kim loại quý thuộc sở hữu tư nhân.

Luật Gresham và đấu thầu hợp pháp

Quy luật Gresham được thể hiện rõ ràng trong nền kinh tế hiện đại với luật đấu thầu hợp pháp. Khi tất cả các đơn vị tiền tệ được ủy quyền về mặt pháp lý để được công nhận ở cùng một mệnh giá, phiên bản truyền thống của luật Gresham sẽ hoạt động. Trong trường hợp không có luật đấu thầu hợp pháp được thực thi hiệu quả, luật Gresham hoạt động ngược lại khi tiền tốt đẩy tiền xấu ra khỏi lưu thông nơi mọi người có thể từ chối nhận tiền ít giá trị hơn.

Với việc chấp nhận tiền giấy làm phương tiện thanh toán hợp pháp, các tổ chức phát hành tiền có thể in tiền vào thị trường và sự suy giảm giá trị đang diễn ra này đã dẫn đến xu hướng lạm phát dai dẳng như một tiêu chuẩn ở hầu hết các nền kinh tế. Nếu một loại tiền tệ mất giá trị nhanh chóng, mọi người có xu hướng ngừng sử dụng nó để chuyển sang sử dụng các loại ngoại tệ ổn định hơn, thậm chí đôi khi phải đối mặt với các hình phạt pháp lý hà khắc.

Trong thời kỳ siêu lạm phát ở Zimbabwe năm 2008, đồng đô la Zimbabwe là tiền tệ hợp pháp và nhiều người đã từ bỏ việc sử dụng nó trong các giao dịch, cuối cùng buộc chính phủ phải công nhận trên thực tế và sau đó là tình trạng đô la hóa hợp pháp của nền kinh tế. Trong sự hỗn loạn của cuộc khủng hoảng kinh tế với đồng tiền gần như vô giá trị, chính phủ đã không thể thực thi luật đấu thầu hợp pháp của mình. Tiền tốt, ổn định đã đẩy tiền xấu, tiền siêu lạm phát ra khỏi lưu thông.

Ví dụ về định luật Gresham

Năm 1982, chính phủ Hoa Kỳ đã thay đổi thành phần của đồng xu để chứa 97,5% kẽm. Sự thay đổi này làm cho những đồng xu trước năm 1982 có giá trị cao hơn những đồng xu sau năm 1982, trong khi mệnh giá vẫn giữ nguyên. Do sự mất giá của đồng tiền và dẫn đến lạm phát, giá đồng đã tăng từ mức trung bình 0,6662 USD/lb vào năm 1982 đến 3,0597 USD/lb vào năm 2006 và sức mua của một xu giảm gần 80%.

Khi người ta bắt đầu thu hoạch đồng từ những đồng xu cũ, Hoa Kỳ đã áp đặt các hình phạt nghiêm khắc đối với hành vi nấu chảy đồng xu và luật quy định mức phạt 10.000 USD hoặc tối đa 5 năm tù nếu bị kết tội.

Luật đấu thầu hợp pháp là gì?

Các quốc gia thực thi luật đấu thầu hợp pháp để xác định loại tiền tệ nào được pháp luật công nhận là phương tiện để giải quyết nợ công hoặc nợ tư nhân hoặc đáp ứng nghĩa vụ tài chính, bao gồm thanh toán thuế, hợp đồng và tiền phạt hoặc thiệt hại pháp lý. Đồng tiền quốc gia được đấu thầu hợp pháp ở mọi quốc gia.

Định luật Gresham được áp dụng như thế nào khi cả tiền giấy và tiền kim loại quý đều được lưu hành?

Định luật Gresham được thể hiện rõ ràng khi tiền giấy được người dân chấp nhận và lưu hành cùng với tiền vàng hoặc bạc. Trong Chiến tranh Cách mạng ở Hoa Kỳ, tiền giấy xấu, được chấp nhận như một hình thức thanh toán vào thời điểm đó, đã đẩy tất cả các đồng tiền vàng và bạc có giá trị, tiền tốt, ra khỏi lưu thông.

Việc sử dụng Bản vị Vàng ảnh hưởng đến Luật Gresham như thế nào?

Khi đồng đô la Mỹ lần đầu tiên trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới thông qua Hiệp định Bretton Woods vào năm 1944, nó được hỗ trợ hoàn toàn bằng vàng. Vì hệ thống tài chính toàn cầu đã chuyển đổi sang tiền tệ truyền thống nên rất hiếm có ví dụ nào về định luật Gresham. Hệ thống Bretton Woods yêu cầu các quốc gia đảm bảo khả năng chuyển đổi tiền tệ của họ sang đô la Mỹ, trong đó chính phủ nước ngoài có thể chuyển đổi đồng đô la thành vàng thỏi.

Điểm mấu chốt

Định luật Gresham quy định rằng "tiền xấu sẽ tạo ra tiền tốt" và là một nguyên tắc tiền tệ có thể áp dụng cho thị trường tiền tệ. Trong lịch sử sử dụng kim loại quý để sản xuất tiền xu, định luật Gresham đã áp dụng cho sự thay đổi giá trị của tiền xu và nội dung của chúng. Vì hệ thống tài chính toàn cầu đã chuyển đổi sang tiền tệ truyền thống nên rất hiếm có ví dụ nào về định luật Gresham.